Мариовскиот регион претставува природна целина, ридско планински предел кој приближно го зафаќа јужниот и дел од централниот дел на Република Македонија. Регионот е обиколен со планинските масиви на Ниџе, Селечка, Козјак, Дрен и дел од Кожуф Планина. Релјефот на регионот е прошаран со три поголеми реки како: средното течение на Црна, Градешка и Бела Река.
Црна Река го дели Мариово на два под-региони наречени Мало или Ново Мариово (од левата страна) и Големо или Старо Мариово, од десната. Административно, мариовскиот регион припаѓа на општините Новаци, Кавадарци и Прилеп, а во минатото имал повеќе од четириесет населби.
Организираниот живот во Мариово има континуитет од праисторија до денес. Како потполно изолиран и скриен планински предел настрана од поважните патишта, за разлика од другите региони во Македонија Мариово било изложено на далеку помалку етнички и културни промени.
Неолитските пронајдоци на неколку места го потврдуваат постоењето на праисториски населби. Во античкиот период просторот на областа Мариово припаѓал во македонската област Пелагонија. Постојат податоци во Мариово биле населени и Илири и Тракијци, кои подоцна биле асимилирани со миграцијата на јужнословенските брсјачки племиња.
За време на Византија во 1019 година областа се сретнува под името „Мерихова“, кога заедно со соседната област Меглен, ја сочинувале Мегленската епископија.
Иако Мариово низ историјата потпаѓало под различна власт (Византија, Бугарија, Србија, Турција) поради блискоста со поголемите урбани центри, тоа било повеќе формално заради неговата непристапност и географска автономност.
И денес во Мариово е живо преданието за принцезата Марија, позната и како Мара Султанија, Кала Мара, Тамар Мара и сл, која била ќерка на некој христијански владетел. Марија била надалеку позната по својата убавина и преку договорен брак била дадена да му биди жена на султанот. Школувана и интелегентна, султанот брзо ја засакал и му била омилена во неговиот харем. Како Марија стареела, кај неа се јавила желбата повторно да се врати на својата стара религија. Бидејќи султанот многу ја сакал и го дозволил тоа, но како христијанка не можела да остане во неговиот харем, па и дозволил да одбере каде сака да го продолжи својот живот.
Марија прво заминала во манастирот Трескавец во близина на Прилеп, каде побарала да се исповеда и да се врати на христијанството. Била грубо одбиена од старешината на манастирот, заминала но набрзо се вратила со голема војска и наредила да се убијат сите монаси и да се запали манастирот. Потоа се упатила кон село Витолиште, кое го избрало за свој нов дом и го подигнува манастирот Чебрен на Црна Река. Султанот со царски ферман и го доделил целиот регион на Марија, и од тогаш областа станува Мариина земја или “Мариово”. Ова е само една од легендите поврзани со принцезата Марија и постојат извесни историски поклопувања кои даваат веродостојност на приказната.
Факт е дека за време на Отоманското владеење, мариовскиот регион имал посебен статус на автономна покраина „Хас“, како резултат на што регионот останал како чиста и компактна словенска област со мали културни и други влијанија, каде се зачувани старите словенски имиња на разни локалитети.
И покрај споменатата изолација на регионот, важно е да се споменат настаните како двете мариовски буни, првата во 1564/65 година, а втората во 1688/89 година, учеството на мариовското население во Илинденското востание, а особено тежок бил постилинденскиот период и Првата светска војна.
Мариово го постигнува својот најголем економски развој во периодот по Втората светска војна, се до 1970-тите години, кога започнува процес на масовно иселување од селата, кон блиските градови и прекуокеански земји.
Денес Мариово е веројатно најмалку населеното подрачје на Балканот.
Мариово е особено и по своите фолклорни и етнолошки карактеристики. Она што особено плени и предизвикува возвишени чувства е симбиозата меѓу човекот и природата. Исклучителната хармонија во овој регион се должи на природната геоморфологија на теренот, што била инспирација за нашиот човек користејќи ги природните материјали од околината која го опкружува. Така создадени се прекрасните мариовски населби со живеалишта изградени од камен, дрво, кал, прачки и слама, многубројни цркви и манастири, воденици, амбари, трла и племни.
